ODTÜ MD, Türkiye’nin Enerji Görünümü - 2022-2024 Paneli

TMMOB (Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği) MMO (Makina Mühendisleri Odası) Enerji Çalışma Grubu Danışmanı Yusuf Bayrak, Türkiye elektrik kurulu gücünün 2023 yılında 107.693 MW’a ulaştığını kaydederek, Türkiye'de kurulu gücün düzenli olarak artmasına rağmen üretimde bu düzenli artışın görülmediğini ifade etti. 

Yenilenebilir enerji kurulu gücünün yüzde 56’lara ulaştığı Türkiye’de rüzgar ve güneş enerjisi kurulu gücünün hidroelektrik kurulu gücüne yaklaştığını ifade eden Bayrak, bunun olumlu bir gelişme olduğunu ancak elektrik sistemi açısından ise tartışılır olduğunu belirtti. Bayrak, daha fazla yedek kapasiteye ihtiyaç doğurduğu için bu artışın daha planlı yapılması gerektiğine işaret ederek, elektrik üretiminde özel sektörün payının yüzde 86,5’e ulaştığını kaydetti. Elektrik tüketiminde sanayinin payının geçmiş yıllardaki yüzde 55’lerden yüzde 41’lere kadar gerilediğini dile getiren Bayrak, bunda hizmet sektörünün gelişiminin de etkili olduğunu söyledi. Elektrik üretiminde yerli kaynak payının düşüş eğiliminin 2023 yılındaki hidroelektrik üretimdeki artışın etkisi ile biraz azalmış gözüktüğünü kaydeden Bayrak, ancak elektrikte plansızlığın devam ettiğini ve bunun da elektrik fiyatları ve güvenilirliklerde kendini gösterdiğini ifade etti. 

Verilen destekler ve yenilenebilir enerji:
Elektrik Piyasasında bilinen teşviklerin yanında elektrik dağıtım şirketleri ve perakende satış şirketlerine de destekler verildiğini kaydeden Bayrak, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Üretimini Destekleme Mekanizmasında (YEKDEM) ise TL’ye geçişin yapıldığını ve taban fiyat uygulamasının getirildiğini, ancak bugün döviz bazlı desteğe geri dönüşün adımlarının atılmaya başlandığını ifade etti. 

YEKDEM’de jeotermal için YEKDEM yararlanma süresinin 15 yıla çıkartılmasını eleştiren Bayrak, barajlı santralların da bu mekanizmadan faydalanmaması gerektiğinin altını çizdi. Enflasyon ve döviz kuru arttıkça YEKDEM desteğinin de artacağına işaret eden Bayrak, yatırımcıların isteği üzerine YEKDEM sürecinin yeniden uzatıldığını, desteklerin aylık olarak güncellenmesi ve tavan fiyatın Dolar cinsinden belirlenmesi düzenlemesi ile döviz ödeme seviyesine geri dönüldüğüne dikkat çekti. Ayrıca orman atıklarının desteklenmesini eleştiren Bayrak, bunun orman kıyımlarına yol açabileceğini belirterek, çöp santrallarının ise Türkiye’de çöp ithalatının önünü açtığını ve bu ithalata izin verilmemesi gerektiğini dile getirdi. 
Bayrak, yenilenebilir kaynakların desteklenmesi için doğrudan tarife desteğinin yanlış bir uygulama olduğuna dikkati çekerek, ekipman üreten sanayi kuruluşlarına verilecek desteğin daha iyi bir yöntem olduğunu ifade etti. Bayrak, “Amacı dışına çıkmış olan, özel şirketlere yüksek kazanç sağlama mekanizmasına dönüşen ve bedeli tüm tüketiciler tarafından ödenen YEKDEM uygulamasına son verilmelidir” dedi.